Biên Hòa Sử Lược Toàn Biên (Quyển 1) của tác giả Lương Văn Lựu là một tác phẩm có giá trị, ghi lại nhiều chi tiết quan trọng về lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh Biên Hòa. Cuốn sách được viết bằng ngôn ngữ học thuật chuẩn mực, trình bày thông tin một cách khoa học và hệ thống.
Theo ghi nhận của tác giả Lương Văn Lựu, Biên Hòa xưa kia chỉ là một vùng đất hoang vu, thưa thớt cư dân. Đến thời nhà Nguyễn, vùng đất này mới bắt đầu được khai phá và phát triển dần thành một trấn lớn. Năm Minh Mạng thứ 18 (1837), triều đình nhà Nguyễn chia trấn Định Tường thành hai phủ là Định Tường và Biên Hòa, lấy sông Đồng Nai làm ranh giới. Đây được xem là sự kiện có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu sự hình thành chính thức của tỉnh Biên Hòa ngày nay.
Sau khi thành lập, phủ Biên Hòa gồm 5 huyện là Long Thành, Dầu Tiếng, Bàu Cạn, Thủ Dầu Một và Bình Dương. Đến năm Minh Mạng thứ 21 (1840), vua ban sắc chỉ lập thêm huyện Thủ Đức. Đến năm Thiệu Trị thứ 3 (1843), vua lại cho lập thêm huyện Bến Cát. Như vậy, đến năm 1843 thì phủ Biên Hòa có 7 huyện. Trong thời kỳ này, kinh tế vùng Biên Hòa chủ yếu dựa vào nông nghiệp lúa gạo và một số nghề phụ như đánh cá, làm muối…
Bước sang thời Pháp thuộc, ngày 20 tháng 11 năm 1867, Toàn quyền Nam Kỳ Paul Bert ký nghị định thành lập tỉnh Biên Hòa. Tỉnh Biên Hòa khi đó gồm 7 huyện: Long Thành, Dầu Tiếng, Bàu Cạn, Thủ Dầu Một, Bình Dương, Thủ Đức và Bến Cát. Năm 1876, huyện Bàu Cạn bị giải thể, sáp nhập vào huyện Dầu Tiếng. Năm 1904, huyện Long Thành được chia tách thành hai huyện Long Thành và Tân Uyên.
Trong thời kỳ Pháp thuộc, kinh tế tỉnh Biên Hòa có nhiều đổi mới và phát triển. Nền nông nghiệp được cải tiến, trồng trọt cao su và cây ăn quả được đưa vào trồng rộng rãi. Các ngành công nghiệp như dệt may, chế biến thực phẩm cũng ra đời và phát triển. Hệ thống giao thông, thủy lợi được cải thiện, góp phần thúc đẩy kinh tế tỉnh phát triển nhanh chóng.
Nhìn chung, cuốn Biên Hòa Sử Lược Toàn Biên (Quyển 1) của tác giả Lương Văn Lựu đã thể hiện rõ quá trình hình thành và phát triển của tỉnh Biên Hòa, từ thời kỳ ban đầu mới khai phá đến lúc hình thành tỉnh dưới thời Pháp thuộc. Cuốn sách đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng về địa lý, hành chính, kinh tế, xã hội của tỉnh qua từng giai đoạn lịch sử, góp phần làm rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của địa phương Biên Hòa.
Mời các bạn đón đọc Biên Hòa Sử Lược Toàn Biên (Quyển 1) của tác giả Lương Văn Lựu.
