Cuốn sách “Trang Tử và Nam Hoa Kinh” của tác giả Nguyễn Hiến Lê là tác phẩm phân tích và giới thiệu về hai tác phẩm kinh điển của triết học Đông phương là Trang Tử và Nam Hoa Kinh. Tác giả Nguyễn Hiến Lê là một học giả nổi tiếng về triết học Đông phương, đã dày công nghiên cứu và viết sách về các tư tưởng triết học của Trung Hoa cổ đại. Cuốn sách này được viết dựa trên những hiểu biết sâu rộng của tác giả về hai tác phẩm triết học quan trọng này.
Trong phần mở đầu, tác giả đã giới thiệu ngắn gọn về bối cảnh ra đời của hai tác phẩm Trang Tử và Nam Hoa Kinh. Trang Tử sống vào khoảng thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, thời Chiến Quốc, là một nhà tư tưởng nổi tiếng của phái Dao Đỉnh. Còn Nam Hoa Kinh ra đời muộn hơn vào khoảng thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, thời Tây Hán, do nhiều nhà Nho đời Hán biên soạn. Hai tác phẩm này đều mang tư tưởng triết học đặc trưng của trường phái Dao giáo, nhưng mỗi tác phẩm lại có phong cách và cách tiếp cận triết học riêng.
Sau phần giới thiệu, tác giả đi sâu phân tích tư tưởng triết học được thể hiện trong hai tác phẩm. Đối với Trang Tử, tác giả đã phân tích chi tiết các chương trọng yếu như “Khổng Tử”, “Đại Tế”, “Đồng Khung”, “Thượng Thư” và các chương khác. Theo đó, tác giả chỉ rõ quan điểm của Trang Tử về “Vô vi”, “Đạo”, “Tự nhiên”, “Thiên đạo”, “Vô tâm”, “Vô tri”… Tác giả đã lấy nhiều ví dụ trực tiếp từ văn bản Trang Tử để minh họa sâu sắc cho các tư tưởng triết học này. Đặc biệt, tác giả nhấn mạnh quan điểm của Trang Tử về con người nên sống theo “tự nhiên” và “vô vi”, tránh xa những thứ phiền não do suy nghĩ và hành động gây ra.
Đối với Nam Hoa Kinh, tác giả cũng phân tích chi tiết từng chương của tác phẩm này. Nam Hoa Kinh gồm hai phần chính là “Thượng thư” và “Hạ thư”. Trong đó, “Thượng thư” nói về các nguyên lý cơ bản của Đạo, còn “Hạ thư” nói về ứng dụng các nguyên lý đó trong đời sống. Tác giả phân tích quan điểm của Nam Hoa Kinh về “Đạo”, “Vô vi”, “Tự nhiên”, “Thiên đạo” tương tự như Trang Tử. Tuy nhiên, Nam Hoa Kinh có cách diễn đạt bằng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu hơn. Nội dung Nam Hoa Kinh cũng tập trung nhiều hơn vào việc áp dụng triết lý Dao giáo vào đời sống thực tiễn.
Ngoài phân tích nội dung tư tưởng, tác giả còn so sánh hai tác phẩm về phong cách biện chứng. Theo đó, Trang Tử có cách diễn đạt bằng hình ảnh, dụ ngôn, câu hỏi đáp có tính chất phản biện cao. Ngôn ngữ của Trang Tử mang tính triết lý sâu sắc và bí ẩn hơn. Trong khi đó, Nam Hoa Kinh có cách diễn đạt trực quan, dễ hiểu hơn thông qua các ví dụ minh họa trong đời sống. So sánh này giúp làm rõ hơn về phong cách biện chứng riêng biệt của mỗi tác phẩm.
Mời các bạn đón đọc Trang Tử và Nam Hoa Kinh của tác giả Nguyễn Hiến Lê
