Bản Chất Của Dối Trá của tác giả Dan Ariely là một cuốn sách đáng đọc về tâm lý học và hành vi con người trong xã hội hiện đại. Cuốn sách đã phân tích kỹ lưỡng và đưa ra nhiều thí nghiệm thú vị để minh họa cho động cơ và hành vi gian lận của con người.
Tác giả Dan Ariely là một nhà tâm lý học người Mỹ gốc Israel, hiện đang giữ chức Giáo sư Kinh tế học và Tâm lý học tại Đại học Duke. Ông được biết đến là một chuyên gia hàng đầu về tâm lý học hành vi và là tác giả của nhiều cuốn sách nổi tiếng như Người tiêu dùng không hợp lý, Cuộc chiến giữa cảm xúc và lý trí… Cuốn sách Bản Chất Của Dối Trá là tác phẩm tiêu biểu khám phá về tâm lý con người trong gian lận.
Trong cuốn sách này, tác giả đã tiến hành nhiều thí nghiệm tâm lý học để khám phá động cơ và hành vi gian lận của con người. Một trong những thí nghiệm điển hình là thí nghiệm về trò chơi Monty Hall. Trong thí nghiệm này, người tham gia được yêu cầu chọn một cánh cửa trong 3 cánh cửa, sau đó cánh cửa không chọn sẽ bị loại bỏ. Kết quả cho thấy phần lớn người tham gia vẫn giữ nguyên lựa chọn ban đầu mặc dù theo xác suất, lựa chọn còn lại sẽ có cơ hội thắng cao hơn. Điều này chứng tỏ con người có xu hướng bám chặt vào quyết định ban đầu dù biết rõ lựa chọn hiện tại không phải là lựa chọn tối ưu.
Một thí nghiệm khác là thí nghiệm về việc gian lận trong bài kiểm tra trắc nghiệm. Trong đó, một nhóm sinh viên được yêu cầu làm bài kiểm tra trắc nghiệm mà không có giám sát. Kết quả cho thấy tỷ lệ sinh viên gian lận rất cao, lên đến 75%. Tuy nhiên, khi được trả thêm tiền thưởng nếu đạt điểm cao, tỷ lệ gian lận lại tăng lên đến 90%. Điều này chứng tỏ động cơ vật chất có thể kích hoạt hành vi gian lận ở con người dễ dàng hơn động cơ đạo đức.
Ngoài ra, tác giả còn tiến hành nhiều thí nghiệm khác như thí nghiệm về việc tăng giá vé xem phim trực tuyến, thí nghiệm về việc tăng giá sách điện tử trên Amazon,… Kết quả cho thấy một số điểm chung về hành vi gian lận ở con người:
– Con người có xu hướng gian lận nhiều hơn khi có cơ hội và khả năng không bị phát hiện.
– Động cơ vật chất dễ kích hoạt hành vi gian lận hơn động cơ đạo đức.
– Môi trường và văn hóa xã hội ảnh hưởng mạnh đến hành vi gian lận.
– Con người có xu hướng biện minh và che giấu hành vi gian lận của mình.
Cuối cùng, tác giả kết luận rằng hành vi gian lận là bản chất của con người chứ không phải do tính cách. Để giảm thiểu gian lận, cần phải thiết kế môi trường và chính sách phù hợp hơn là trừng phạt cá nhân. Cuốn sách đã mang đến những hiểu biết sâu sắc về tâm lý học hành vi con người, góp phần giải thích và giải quyết vấn đề gian lận trong xã hội hiện đại.
Mời các bạn đón đọc Bản Chất Của Dối Trá của tác giả Dan Ariely.
