Một Kiệt Tác Kỳ Bí
Một họa sĩ nghèo vô tình vẽ ra một bức tranh giết người… Và…
Émile Erckmann là một nhà văn người Pháp, có mối liên hệ mật thiết với vùng Alsace-Lorraine. Hầu như tất cả các tác phẩm của ông được viết chung với Alexandre Chatrian dưới tên Erckmann-Chatrian.
Trước nhà thờ Saint Sébalt, nơi góc đường Des Trabans là một quán nhỏ, vừa hẹp vừa cao, cửa kính bụi bám, trên nóc có dựng bức tượng Đức Mẹ Đồng Trinh bằng thạch cao. Đó là nơi tôi trải qua những ngày buồn thảm nhất đời.
Tôi đến thành phố Nureemberg để học hội họa từ các họa sĩ tên tuổi ở Đức, nhưng vì thiếu tiền nên đành phải vẽ ảnh, những ảnh xoàng xĩnh như các mụ to béo lắm lời, con mèo ngồi trên đầu gối, những ông xã trưởng đội mũ ba góc, những ông nhà giàu, đầu chụp tóc giả… Hết vẽ ảnh, tôi vẽ những bản phác họa (Croquis) và sau cùng vẽ hình bóng (Silhouettes).
Với tôi, không có gì thê thảm cho bằng luôn luôn bị viên quản lý khách sạn hạch sách. Sáng nào ông ta cũng mím môi, giọng ồn ào, vẻ xấc láo nạt nộ: “Chừng nào ông mới chịu trả tiền cho tôi? Ông có biết tiền phòng của ông lên tới bao nhiêu rồi không? Hai trăm đồng “florin” và mười đồng “kreutzer”. Không có bao nhiêu phải không?”. Những ai chưa nghe giọng xấc láo của tên quản lý khách sạn này không thể hiểu được nỗi khổ của tôi trong lúc bấy giờ. Tình yêu nghệ thuật, óc tưởng tượng, sự hăng hái đi tìm cái đẹp của tôi hoàn toàn khô héo. Tôi trở nên vụng về, nhút nhát. Bao nhiêu nghị lực đều biến cũng như lòng tự trọng… Và thấy ông xã trưởng từ xa là tôi đã cúi đầu chào cẩn thận.
Một đêm, không một xu dính túi, quá lo ngại, sợ bị viên quản lý dê sợ kia cho vào tù, tôi nhất định tự tử bằng cách cắt họng. Với ý nghĩ đó, tôi ngồi trên chiếc giường tồi tàn ngó ra cửa sổ, triền miên nghĩ ngợi đến trăm ngàn ý nghĩ về triết lý. Tôi tự hỏi: “Con người là gì? Một con thú ăn tạp! Hai hàm răng có các loại răng chó, răng cửa, răng hàm chứng minh điều đó. Răng chó đê ăn thịt, răng cửa đê ăn trái cây và răng hàm đê nghiền. Nhưng khi không còn gì đê nghiền thì con người là một thứ vô nghĩa trong vũ trụ, một điều thừa, một bánh xe thứ năm…”. Đó là những cảm nghĩ của tôi. Tôi không dám mở con dao cạo ra, sợ rằng tôi bỗng nhiên trở nên can đảm mà tự tử.
Sau những lý luận như thế, tôi thổi ngọn đèn sáp, hoãn lại mọi việc vào ngày mai. Tên quản lý khách sạn đã làm cho tôi trở nên ngu ngốc hoàn toàn. Tôi không thấy gì khác hơn là những hình bóng và điều mong muốn duy nhất của tôi là có tiền để ném vào mặt hắn mỗi khi hắn ta đến quấy rầy tôi.
Nhưng đêm đó, có một cuộc cách mạng kỳ lạ trong đầu óc tôi. Tôi thức dậy vào lúc một giờ khuya, vẽ nhanh lên giấy một bức phác họa theo loại Hòa Lan, tức là loại kỳ quái, không có một chút liên hệ gì tới các quan niệm về hội họa thông thường của tôi. Các bạn hình dung, bức phác họa là một khoảng sáng tối âm u, nằm giữa những bức tường cao, loang lở. Những bức tường dày có những móc sắt nhọn hoắt đóng ở trên cao vào khoảng hai ba thước. Người ta đoán ngay từ đầu khung cảnh đó là một lò sát sinh. Bên trại có một hàng rào mắt cáo. Bạn thấy một con bò mổ banh ra, treo lên trần bằng những cái móc to tướng. Những vũng máu chảy trên nền gạch và dồn xuống một đường mương đầy rác đến dị kỳ. Ánh sáng chiếu từ trên, giữa các ống khói. Bóng các mái nhà kế cận chồng chất lên nhau. Bên trong là một trại… Dưới trại là một đống củi. Trên đống củi có một cái thang, vài bó rơm, một đống dây, một chuồng gà và một chuồng thỏ phế thải.
Làm sao các chi tiết ô hợp đó lại chạy vào trí tưởng tượng của tôi? Tôi cũng không biết, không thấy một cảnh nào như vậy để nhớ lại rồi vẽ ra. Ấy vậy mà mỗi một nét bút chỉ là một nét vẽ chững chạc được nghiên cứu cẩn thận. Không thiếu một cái gì hết! Nhưng bên mặt, còn một góc bỏ trắng. Tôi không biết vẽ gì lên đó. Kìa, có một vật gì thấp thoáng cử động. Bỗng nhiên tôi thấy một bàn chân, một bàn chân lật ngược, tách khỏi mặt đất. Mặc dầu vị trí đó không thể có được, tôi vẫn theo sáng kiến đó, không hề hiểu rõ mình sẽ vẽ gì ở đó. Bàn chân đó dính…Trong trên tôi vẽ một bức tranh giết người, mụ già với tư thế chống cự kịch liệt, khiến tôi hoảng sợ. Tuy nhiên, không thể hoàn thành bức tranh, mệt mỏi và lo sợ trước những gì đã vẽ. May mắn thay, ngày sau, Nam tước Frederic Van Spreckdal đến thăm, chánh án tòa đại phương, quan tâm đến tác phẩm chưa hoàn thiện của tôi, khiến tôi cảm thấy run sợ và hồi hộp. Ông ta cuối cùng mua bức tranh với giá 50 đồng ducat, khiến tôi ngạc nhiên và đầy hứng thú. Với sự khích lệ từ sự kiện này, tôi quyết tâm hoàn thành bức tranh của mình với nguồn cảm hứng mới đầy phấn khích.Nguồn sáng bừng lên từ đống tiền vàng trên bàn.
Một cảm giác hoàn toàn bất ngờ lan tỏa trong tôi. Tôi không thể quên được tên người quản lý kiêu ngạo mà tôi đối diện từ lâu, nên tôi nhanh chóng lao tới chiếc hộp cổ của hắn, đẩy ra khỏi phòng, sau đó đóng cửa lại mạnh mẽ, khiến hắn vấp ngã và ngã mũi xuống đất.
Mọi sự việc diễn ra rất nhanh. Tôi nghe thấy tiếng la lớn của viên quản lý bên ngoài:
– Trả tiền đi! Tên ăn trộm!
Khách thuê phòng xung quanh chạy ra ngoài. Tiếng ồn ào của họ lan tỏa:
– Có chuyện gì xảy ra vậy?
Tôi mở cửa một cách ngạc nhiên, đá mạnh vào mông người quản lý khiến hắn lăn xuống cầu thang, mỗi bậc thang hắt về hai mươi. Tôi hét lên:
– Có chuyện gì vậy hả? Tôi đuổi thằng chó đó xuống dưới. Chỉ vậy thôi!
Sau đó, tôi khóa cửa lại dưới sự cười đùa từ các bạn phòng bên.
Tôi rất thỏa mãn với những gì vừa xảy ra, và vui vẻ xoa tay thích thú.
Sự việc đã xảy ra khiến tôi trở nên hứng khởi. Tôi ngồi xuống tiếp tục vẽ thì bỗng nghe tiếng động kỳ lạ từ bên ngoài. Đó là tiếng bướng súng đặt trên vỉa hè. Tôi nhìn ra cửa sổ và nhận ra ba người cảnh sát đứng ngoài cửa, súng vào sẵn, chờ ngóng. Tôi bắt đầu lo lắng và tự hỏi: “Liệu người quản lý có thể đã bị thương, hoặc bị gãy tay không nhỉ?”.
Bạn có nhận ra điều lạ lùng trong tâm trí con người chưa. Hôm qua, tôi suy nghĩ đến việc tự tử, nhưng hiện giờ tôi lại run sợ khi tưởng tới viễn cảnh bị bắt vì đẩy ngã người quản lý xuống cầu thang!
Tiếng ồn ào từ cầu thang phòng trên, tiếng bước chân, tiếng súng bắn, tiếng lệnh rắn rỏi.
Đột nhiên, họ cố mở cửa phòng tôi. Nhưng cửa đã bị khóa. Tiếng la hét:
– Mở cửa! Làm ơn để quân lính vào!
Tôi đứng dậy, run rẩy, hai chân lảo đảo.
Hãy đọc cuốn “Hoạt Tranh Kỳ Ố” của tác giả Erckmann-Chatrian để khám phá tất cả những điều này.
