Giới thiệu, tóm tắt tác phẩm Chiến Tranh Không Có Một Khuôn Mặt Phụ Nữ của tác giả Svetlana Alexievich
Chiến Tranh Không Có Một Khuôn Mặt Phụ Nữ là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của nhà văn, nhà báo Belarus Svetlana Alexievich, người đã được trao giải Nobel Văn chương năm 2015. Cuốn sách được xuất bản lần đầu tại Nga vào năm 1983, sau đó được dịch ra nhiều thứ tiếng và có bản dịch tiếng Việt do nhà văn Nguyên Ngọc thực hiện từ cuối thập niên 1980. Năm 2013, Svetlana Alexievich viết lại hoàn toàn cuốn sách, bổ sung những phần trước kia đã bị kiểm duyệt hoặc tự bà cắt bỏ.
Tác phẩm là lời kể chân thực, xúc động của hàng trăm người phụ nữ Liên Xô từng tham gia Chiến tranh Thế giới thứ hai. Alexievich không viết như một tiểu thuyết truyền thống, mà sử dụng phương pháp phỏng vấn, lắng nghe tiếng nói, ký ức của các nữ chiến binh ở khắp nơi trên đất nước. Họ là bộ binh, xạ thủ, lính trinh sát, công binh, bác sĩ, y tá, đầu bếp, thợ giặt, liên lạc… nhưng tất cả đều “không có một khuôn mặt”, tức là không được lịch sử ghi nhớ, không có tượng đài, không được nhắc tên trong thời hậu chiến – mà chỉ là những ký ức bị bỏ quên, những nỗi đau riêng của phụ nữ.
Cuốn sách đặc biệt bởi cách nó khắc họa sự tàn khốc và phi nhân của chiến tranh qua góc nhìn nữ giới. Phụ nữ – vốn là biểu tượng của sự dịu dàng, hy sinh – lại phải đối mặt với những ám ảnh khắc nghiệt, với cái chết, với bản năng bị đè nén, và những biến đổi sâu sắc cả về tâm lý và ngoại hình. Những câu chuyện được kể lại trong sách vừa trần trụi vừa đau lòng: việc cắt đi mái tóc dài, mặc quân phục đàn ông, thậm chí thiếu cả đồ lót; những nỗi sợ hãi phải giết người, mất đi người thân, chịu đựng cảnh bị tra tấn, giày vò; khát khao được sống, được yêu, được trở về quê nhà, tận hưởng những tiếng chim hót, tiết trời bình yên thay cho tiếng súng đạn.
Dưới ngòi bút của Svetlana Alexievich, chiến tranh hiện lên không chỉ là những trận đánh, mà là những trải nghiệm cá nhân đầy xúc động. Bà tố cáo tội ác tột cùng của chiến tranh: nó hủy hoại nhân tính, biến con người thành công cụ, bào mòn đi vẻ nữ tính, và để lại những vết thương dai dẳng về cả thể xác lẫn tâm hồn.
