Cuốn sách “Cuộc Chiến Trường Kỳ Của Đặng Tiểu Bình – Xung Đột Quân Sự Giữa Trung Quốc Và Việt Nam 1979–1991” của tác giả Hiểu Trương đã xem xét chi tiết về cuộc xung đột quân sự kéo dài 12 năm giữa hai nước láng giềng Trung Quốc và Việt Nam. Cuốn sách đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về bối cảnh lịch sử và nguyên nhân dẫn đến xung đột, cũng như quá trình leo thang và giảm nhiệt của cuộc chiến.
Theo tác giả Hiểu Trương, nguyên nhân sâu xa dẫn đến xung đột quân sự Trung-Việt là sự bất đồng về tư tưởng chính trị và lợi ích địa chính trị giữa hai nước. Sau khi Việt Nam thống nhất dưới chế độ Cộng sản năm 1975, mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc bắt đầu xấu đi do những bất đồng về vấn đề Campuchia. Đặc biệt, sau khi Khmer Đỏ bị lật đổ năm 1979, Việt Nam đã can thiệp quân sự vào Campuchia để đưa chế độ Cộng hòa Nhân dân Kampuchea lên thay thế, điều này khiến Trung Quốc cảm thấy bị đe dọa.
Trong khi đó, lãnh đạo Trung Quốc là Đặng Tiểu Bình đang theo đuổi chương trình cải cách mở cửa và khôi phục quan hệ với phương Tây. Do đó, ông muốn loại bỏ ảnh hưởng của Liên Xô và Việt Nam ở khu vực Đông Nam Á. Đặng Tiểu Bình cho rằng Việt Nam đang áp đặt chủ nghĩa cộng sản lên Campuchia và đe dọa an ninh biên giới phía Nam Trung Quốc. Vì vậy, ngày 17 tháng 2 năm 1979, Trung Quốc đã ra lệnh cho quân đội tấn công vào các tỉnh biên giới phía Bắc Việt Nam, đánh dấu sự bùng nổ của cuộc chiến tranh biên giới Trung-Việt.
Trong những năm đầu của cuộc chiến, quân đội Trung Quốc đã nhanh chóng chiếm ưu thế do vượt trội về quy mô và trang bị so với phía Việt Nam. Tuy nhiên, sau đó quân đội Việt Nam đã dần củng cố phòng thủ và tổ chức phản công quy mô nhỏ để giành lại một số vị trí. Đến năm 1981, mặt trận đã ổn định dọc theo biên giới hai nước. Từ năm 1984 trở đi, các cuộc giao tranh quy mô nhỏ hơn tiếp tục diễn ra dọc biên giới nhưng không còn leo thang.
Cuốn sách đã phân tích kỹ lưỡng về chiến lược, chiến thuật và diễn biến của các trận đánh lớn trong suốt cuộc chiến. Tác giả cũng trình bày quan điểm của các bên tham chiến thông qua tài liệu lịch sử và phỏng vấn cựu chiến binh. Bên cạnh đó, cuốn sách còn phân tích tác động của cuộc chiến đối với chính sách đối ngoại và nội bộ của hai nước, cũng như sự can thiệp của các cường quốc quốc tế.
Đến năm 1988-1989, khi chính sách cải cách mở cửa đạt được thành công đáng kể ở Trung Quốc, Đặng Tiểu Bình quyết định chấm dứt cuộc chiến kéo dài với Việt Nam để tập trung nguồn lực cho phát triển đất nước. Hai bên bắt đầu đàm phán và ký kết hiệp định giới hạn quân sự dọc biên giới năm 1991, chính thức chấm dứt 12 năm xung đột.
Mời các bạn mượn đọc sách Cuộc Chiến Trường Kỳ Của Đặng Tiểu Bình – Xung Đột Quân Sự Giữa Trung Quốc Và Việt Nam 1979–1991 của tác giả Hiểu Trương.
