Cuốn sách “Hoàn Cảnh Hậu Hiện Đại” của tác giả Jean-François Lyotard được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1979. Trong tác phẩm này, tác giả đã phân tích và đưa ra những quan điểm sâu sắc về bối cảnh xã hội hậu hiện đại.
Cụ thể, Jean-François Lyotard cho rằng xã hội hiện đại đã kết thúc và chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới – giai đoạn hậu hiện đại. Theo tác giả, xã hội hiện đại dựa trên niềm tin vào sự phát triển vô hạn của khoa học, công nghệ và lý trí. Tuy nhiên, trong thời đại hậu công nghiệp hóa, niềm tin đó dần bị lung lay. Những cuộc khủng hoảng về môi trường, năng lượng, chính trị… đã khiến con người nghi ngờ về khả năng kiểm soát và phát triển vô hạn của khoa học kỹ thuật.
Jean-François Lyotard cho rằng trong xã hội hậu hiện đại, truyền thống và lý tính đã không còn là những nguồn kiến thức duy nhất và tuyệt đối. Các kiểu kiến thức khác như kinh nghiệm, cảm nhận cá nhân… cũng trở nên quan trọng. Theo ông, xã hội loài người đang bước vào một giai đoạn mới, khi mà không còn tồn tại một khuôn khổ tham chiếu chung về kiến thức. Thay vào đó, các kiểu kiến thức đa dạng hơn sẽ cạnh tranh và tương tác với nhau.
Một đặc điểm nữa của xã hội hậu hiện đại là sự suy giảm và mất đi vai trò của “siêu ngôn ngữ”. Theo Lyotard, trong xã hội hiện đại, khoa học là siêu ngôn ngữ duy nhất có khả năng bao trùm và định hướng các lĩnh vực tri thức khác. Tuy nhiên, trong thời đại hậu hiện đại, sức mạnh của khoa học cũng suy giảm. Các lĩnh vực như chính trị, nghệ thuật, đạo đức… không còn tuân theo một khuôn khổ tham chiếu duy nhất. Thay vào đó, chúng tồn tại độc lập và tương tác phức tạp hơn.
Một điểm quan trọng nữa mà Lyotard đề cập đó là sự biến đổi của khái niệm “tiến bộ”. Trong xã hội hiện đại, tiến bộ được định nghĩa là sự phát triển bất tận của khoa học kỹ thuật, dẫn đến tăng trưởng kinh tế và cải thiện điều kiện sống. Tuy nhiên, trong thời đại hậu hiện đại, khái niệm này không còn đơn thuần. Tiến bộ không được đo lường bằng các chỉ số kinh tế mà còn phụ thuộc vào các yếu tố xã hội, văn hóa, tâm lý con người.
Nói tóm lại, trong cuốn sách này, Jean-François Lyotard đã phác họa một cách sâu sắc về bối cảnh xã hội hậu hiện đại. Theo ông, xã hội loài người đang trải qua một giai đoạn chuyển tiếp từ xã hội hiện đại sang xã hội hậu hiện đại, với những đặc trưng mới về cách nhìn nhận kiến thức, tiến bộ, vai trò của khoa học kỹ thuật. Cuốn sách mang tính tiên phong và có ảnh hưởng lớn tới các nghiên cứu về xã hội học, triết học sau này. Nó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những thay đổi cơ bản đang diễn ra trong xã hội loài người hiện nay.
Mời các bạn đón đọc Hoàn Cảnh Hậu Hiện Đại của tác giả Jean-François Lyotard.
