Cuốn sách “Lịch sử Toán học” của tác giả Nguyễn Cang là một tác phẩm được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu, kể lại quá trình phát triển của toán học từ thời cổ đại cho đến thời hiện đại. Cuốn sách được chia thành nhiều phần, mỗi phần tập trung giới thiệu về sự phát triển của toán học trong một giai đoạn lịch sử cụ thể.
Trong phần đầu tiên, tác giả đã dành nhiều trang giới thiệu về những nền văn minh cổ đại đầu tiên như nền văn minh Lưỡng Hà, Ai Cập, Ấn Độ và Trung Quốc. Những nền văn minh này đã đặt nền móng cho sự phát triển sau này của toán học thông qua việc sử dụng các phép tính đơn giản, xây dựng hệ thống số và giải quyết các bài toán thực tế trong đời sống. Đặc biệt, người Ai Cập cổ đại đã phát triển hệ thập phân và hệ đo lường, người Babylon phát minh ra hệ số và phép cộng, trừ, nhân, chia.
Phần tiếp theo, tác giả đề cập đến sự phát triển mạnh mẽ của toán học Hy Lạp cổ đại, được coi là nền tảng cho sự hình thành của toán học hiện đại. Thời kỳ này chứng kiến sự ra đời của nhiều khái niệm toán học cơ bản như số nguyên, số thực, phép cộng, trừ, nhân, chia, số âm, logic toán học, lập luận toán học. Các nhà toán học Hy Lạp cổ đại như Pythagoras, Euclid, Archimedes, Apollonius đã đóng góp to lớn cho sự phát triển của đại số, hình học, lượng giác. Họ cũng đưa ra các khái niệm then chốt như định lý Pythagoras, hình học Euclid.
Sau khi Đế quốc La Mã suy tàn, toán học phương Tây suy giảm trong thời Trung cổ. Tuy nhiên, toán học vẫn tiếp tục phát triển ở thế giới Hồi giáo. Những nhà toán học Ả Rập như Al-Khawarizmi, Al-Kindi, Ibn Sina, Omar Khayyam đã dịch và phát triển nhiều tác phẩm toán học Hy Lạp, đồng thời đóng góp cho đại số, lượng giác, số học. Họ giới thiệu khái niệm số Ả Rập và hệ thập phân mà chúng ta vẫn sử dụng ngày nay.
Khi sang thời Phục hưng châu Âu, toán học phương Tây bắt đầu phục hồi và phát triển mạnh mẽ trở lại. Những nhà toán học lớn như Fibonacci, Descartes, Fermat, Newton, Leibniz đã đưa ra nhiều khái niệm và phương pháp mới, đánh dấu bước phát triển của đại số, lượng giác, tính toán vi phân và tích phân. Họ cũng ứng dụng toán học vào các lĩnh vực khoa học tự nhiên như vật lý, thiên văn, cơ học.
Bước sang thế kỷ 19 và 20, toán học phát triển mạnh mẽ theo hướng trừu tượng và nghiêm ngặt hơn. Nhiều ngành mới ra đời như giải tích phức, lý thuyết đại số, hình học phi Euclid. Các nhà toán học lớn như Gauss, Riemann, Hilbert, Gödel, Turing, Einstein đã đưa toán học lên tầm cao mới. Ngày nay, toán học được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và khoa học kỹ thuật, trở thành một phần quan trọng trong nền giáo dục toàn cầu.
Mời các bạn đón đọc Lịch Sử Toán Học của tác giả Nguyễn Cang.
