Lịch sử tư tưởng quân sự Việt Nam tập 1: Từ thế kỷ III TCN đến đầu thế kỷ XV là cuốn sách thuộc bộ sách Lịch sử tư tưởng quân sự Việt Nam do Viện Lịch sử quân sự, Bộ Quốc phòng Việt Nam biên soạn và xuất bản. Cuốn sách này được xuất bản lần đầu năm 2001 với mục đích tìm hiểu và giới thiệu về những tư tưởng quân sự của Việt Nam từ thời kỳ đầu lập quốc cho đến đầu thế kỷ XV.
Theo cuốn sách, từ thế kỷ III TCN, nước Văn Lang – Âu Lạc bắt đầu hình thành những tư tưởng quân sự đầu tiên. Trong giai đoạn này, các vua Hùng đã sử dụng quân đội để bảo vệ lãnh thổ và mở rộng bờ cõi. Các vua Hùng thường tổ chức quân đội theo cấp bậc và chức vụ rất đơn giản như tướng quân, tướng lĩnh… Đồng thời, quân đội cũng được trang bị vũ khí đơn giản như giáo, cung tên.
Sau khi nhà nước Văn Lang – Âu Lạc sụp đổ, các sắc dân khác nhau đã hình thành nên các nước bán độc lập ở miền Bắc và miền Trung như Nam Việt, Lâm Ấp… Trong giai đoạn này, các nước vẫn duy trì hệ thống quân đội để bảo vệ lãnh thổ, song song với việc phát triển kinh tế – xã hội. Các nước này đều có quân đội tổ chức theo hình thức phân cấp, chức vụ và trang bị vũ khí tương tự thời kỳ Văn Lang – Âu Lạc.
Bước sang thế kỷ I, các nước Nam Việt, Lâm Ấp dần bị nhà Hán đô hộ. Trong giai đoạn này, tư tưởng quân sự của các nước bị ảnh hưởng khá nhiều bởi tư tưởng quân sự của nhà Hán. Cụ thể, quân đội các nước được tổ chức theo mô hình quân đội nhà Hán, trang bị vũ khí và chiến thuật chiến đấu cũng mang nhiều nét của quân đội Trung Quốc thời bấy giờ.
Sang thế kỷ X – XI, các sử gia đánh dấu sự hình thành của nước Việt Nam độc lập dưới thời Tiền Lê và Tiền Lý. Trong giai đoạn này, tư tưởng quân sự Việt Nam có sự phát triển mới. Cụ thể, các vua đầu tiên của nhà Tiền Lê và Tiền Lý đã xây dựng lực lượng quân đội chuyên nghiệp để bảo vệ đất nước, đồng thời phát triển chiến lược quân sự phù hợp với điều kiện địa lý, kinh tế – xã hội của đất nước. Trong giai đoạn này, tư tưởng “dân là gốc” trong xây dựng quân đội cũng bắt đầu được hình thành.
Sang thế kỷ XIII – XIV, khi nhà Trần thống nhất đất nước, tư tưởng quân sự Việt Nam tiếp tục phát triển. Nhà Trần chú trọng xây dựng lực lượng quân đội chuyên nghiệp, coi trọng việc đào tạo sĩ quan tài năng. Đặc biệt, nhà Trần đã đúc thành công những khẩu pháo đầu tiên của Việt Nam, góp phần nâng cao sức mạnh quân sự. Các chiến thuật phòng thủ địa phương cũng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi.
Nhìn chung, từ thế kỷ III TCN đến đầu thế kỷ XV, tư tưởng quân sự Việt Nam đã có những bước phát triển quan trọng, phù hợp với điều kiện lịch sử của từng thời kỳ. Các triều đại đều coi trọng việc xây dựng lực lượng quân đội vững mạnh để bảo vệ đất nước. Đây là cơ sở quan trọng để tư tưởng quân sự Việt Nam ngày càng trưởng thành và hoàn thiện hơn trong những thời kỳ tiếp theo.
Mời các bạn đón đọc Lịch Sử Tư Tưởng Quân Sự Việt Nam Tập 1: Từ thể kỷ III Tr.CN đến đầu thế kỷ XV của tác giả Bộ Quốc Phòng Viện Lịch Sử Việt Nam.
