Trong giới biên khảo,sử gia thường đảm đang một vị trí đặc biệt trong giới biên khảo và làm việc với lịch sử. Điều này thường đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực lâu dài, và lòng đam mê sâu sắc với nền văn hóa và quá khứ của loài người. Dưới đây là một phiên bản sửa đổi của đoạn văn của bạn:
Sử gia giữ một địa vị đặc biệt vì sức lực phi thường của họ. Họ kiên trì và cống hiến hết mình cho công việc, hi sinh những năm tháng của cuộc đời để xây dựng nên sự nghiệp. Dù không hướng về danh vọng hay lợi lộc, họ tập trung vào việc làm giàu văn hóa mà không màng đến những phù phiếm. Sử gia sống cuộc sống đọc nhiều, du lịch nhiều, suy nghĩ sâu sắc, và nếu họ thiếu thanh kiến, tác phẩm của họ sẽ tồn tại lâu dài, trở thành nguồn kiến thức quý giá. Ngày nay, tại thị trường phương Tây, sách về lịch sử ngày càng phổ biến, thậm chí có thể lấn át tiểu thuyết trong sự quan tâm của độc giả.
Ngoại trừ Ấn Độ, mọi dân tộc đều có những sử gia lớn. Trong truyền thống Trung Hoa, nổi bật hai nhân vật sử gia thuộc họ Tư Mã: Tư Mã Thiên (145-? trước công nguyên) với tác phẩm Sử Kí Bất Hủ, chứa đựng 526.000 chữ, bao quát từ thời Hoàng Đế đến thời Hán Vũ Đế; và Tư Mã Quang (1019-1086) thời đại Tống, tác giả của Tư Trị Thông Giám, bao phủ thời kỳ Chiến Quốc đến hết thời kỳ Ngũ Đại (trải qua 1362 năm), một công trình đặc sắc mà ông viết hàng chục trang mỗi ngày trong suốt hai mươi lăm năm làm việc, dẫn đến việc các bản chép tay đậm chất lịch sử chứa đầy hai căn phòng.
Trong thế giới Ả Rập, Abđ-er-Rahman Ihn Khaldoun (thế kỷ XIV) nổi tiếng với công trình Thế Giới Sử, được Toynbee ca ngợi là “tác phẩm lớn nhất trong loại đó ở bất kỳ thời đại nào, trong bất kỳ xứ nào,” sau hai chục năm làm quan và viết.
Pháp có Augustin Thierry (1795-1856), một nhà nghiên cứu sử nổi tiếng, dành hơn chục năm cho công việc nghiên cứu và viết, Michelet bỏ ra ba mươi năm để soạn bộ Sử Pháp với 28 cuốn.
Anh có Gibbon (1737-1794) dành 17 năm để viết sử Đế Quốc La Mã – Thời Suy Sụp. Đức có Spengler (1880-1936), tác giả Thời Tàn của Phương Tây. Tính đến thời điểm này, Việt Nam chưa có sử gia nào sánh kịp với các nhà lớn trên thế giới, nhưng Lê Quý Đôn, Phan Huy Chú vẫn là những mẫu hình đáng chú ý. Nếu sinh ra ở một quốc gia như Trung Hoa, họ cũng có thể sánh kịp với những người xuất sắc như trên.
Hiện nay, hai sử gia nổi tiếng nhất thế giới là Toynbee, tác giả của “A Study of History” (Khảo luận về Sử), và Will Durant với bộ “The Story of Civilization” (Lịch sử Văn minh). Toynbee, một sử triết gia, có cái nhìn sâu sắc hơn so với Durant, người lại mang đến sự cổ điển và mục đích phổ quát hơn. Durant, giống như H.G. Wells với bộ “Lịch Sử Thế Giới”, tác phẩm của mình quy mô lớn hơn nhiều so với Wells và, mặc dù có tính cách khác biệt, vẫn xứng đáng được so sánh với công trình của Toynbee.
VÀI LỜI THƯA TRƯỚC
Vào khoảng năm 1960, cụ Nguyễn Hiến Lê mua bộ sách “Lịch sử văn minh” của Will Durant, bản dịch tiếng Pháp do nhà xuất bản Rencontre ở Thuỵ Sĩ phát hành. Năm 1970, cụ dịch cuốn “Lịch sử văn minh Ấn Độ” và sau đó dịch thêm các cuốn “Lịch sử văn minh Ả Rập,” “Nguồn gốc văn minh,” và “Lịch sử văn minh Trung Hoa.” Tất cả bốn cuốn này đều thuộc tập I: “Di sản phương Đông.”
Theo cụ Nguyễn Hiến Lê, tác giả đã hoàn thành tập “Di sản phương Đông,” tức tập “Our Oriental Heritage,” vào năm 1935, khi người Anh vẫn đang thực hiện sự đô hộ ở Ấn Độ. Đến ngày 15 tháng 8 năm 1947, Anh trao trả độc lập cho Ấn Độ, nhưng chia thành hai quốc gia: một với đa số dân theo đạo Ấn Độ là Ấn Độ, một với đa số dân theo Hồi giáo là Pakistan. Pakistan bao gồm hai phần: phía đông gọi là Đông Pakistan (năm 1971 tuyên bố độc lập, trở thành nước Cộng hòa Nhân dân Bangladesh), và phía tây gọi là Tây Pakistan (Cộng hòa Hồi giáo Pakistan ngày nay). Do đó, khi đọc “Lịch sử văn minh Ấn Độ,” chúng ta cần hiểu rằng nó bao gồm cả ba quốc gia: Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh. Các địa danh được đề cập trong sách như Lahore, Karachi, Mohenjo Daro, Peshawer, Sindh… ngày nay đều thuộc Pakistan; xứ Bengal gồm một phần là Tây Bengal thuộc Ấn Độ và một phần là Đông Bengal ngày nay là Bangladesh.
Mời các bạn đón đọc Lịch sử văn minh Ấn Độ của tác giả Will Durant & Nguyễn Hiến Lê (dịch).
