Cuốn sách “Thách đố của thế kỷ XXI – Liên kết tri thức” của nhà tư tưởng người Pháp Edgar Morin đã đưa ra một quan điểm toàn diện và sâu sắc về những thách thức lớn nhất mà loài người đang phải đối mặt trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay.
Theo tác giả, thế giới ngày nay đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có tiền lệ, với sự xuất hiện của nhiều vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường sống, cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, bất bình đẳng xã hội ngày càng gia tăng… Những thách thức đó đòi hỏi phải có cách tiếp cận mới, tổng thể và liên ngành hơn để có thể giải quyết.
Để làm rõ hơn về điều này, tác giả đã phân tích kỹ lưỡng về bản chất của từng vấn đề cụ thể, chẳng hạn như biến đổi khí hậu. Theo đó, biến đổi khí hậu không chỉ đơn thuần là vấn đề môi trường hay năng lượng, mà còn liên quan đến các yếu tố như đô thị hóa, giao thông vận tải, nông nghiệp, công nghiệp… và ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Do đó, chỉ cách tiếp cận đơn lẻ của một ngành hay lĩnh vực nào đó là chưa đủ, mà cần phải có sự kết hợp, liên kết chặt chẽ giữa các ngành, lĩnh vực và khoa học khác nhau.
Từ đó, tác giả đề xuất khái niệm “liên kết tri thức” như một cách tiếp cận mới để giải quyết các thách thức toàn cầu. Theo đó, liên kết tri thức đề cập đến việc kết hợp, tích hợp tri thức từ nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau để có thể hiểu biết sâu sắc và toàn diện hơn về từng vấn đề. Chẳng hạn như để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, cần phải kết hợp kiến thức từ các ngành như khí tượng học, địa lý, kinh tế, xã hội học…
Tác giả cũng chỉ ra rằng, liên kết tri thức không chỉ đơn thuần là kết hợp các ngành khoa học, mà còn đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa lý trí và cảm xúc, giữa khoa học và nhân văn. Bởi theo tác giả, con người không phải chỉ là sinh vật có lý trí, mà còn là sinh vật có cảm xúc. Và chỉ khi kết hợp được cả hai yếu tố này, con người mới có thể hiểu biết đầy đủ về thế giới xung quanh mình cũng như giải quyết các vấn đề một cách tổng thể và hiệu quả hơn.
Ngoài ra, tác giả cũng chỉ rõ rằng, liên kết tri thức không chỉ là việc kết hợp các khía cạnh trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, mà còn cần phải mở rộng ra cả các khía cạnh nhân văn, xã hội và tinh thần. Bởi theo tác giả, con người không phải chỉ là sinh vật có lý trí, mà còn là sinh vật có cảm xúc, tinh thần và xã hội. Do đó, muốn hiểu con người một cách toàn diện, cần phải kết hợp cả kiến thức từ khoa học tự nhiên lẫn nhân văn, xã hội và tinh thần.
Nói tóm lại, Edgar Morin đã đưa ra khái niệm “liên kết tri thức” như một cách tiếp cận mới để giải quyết các thách thức
Mời các bạn mượn đọc sách Thách Đố Của Thế Kỷ XXI – Liên Kết Tri Thức của tác giả Edgar Morin & Chu Tiến Ánh (dịch).
