Cuốn sách “Mười Hai Học Thuyết về Bản Tính Con Người” của tác giả Leslie Stevenson đã đưa ra 12 học thuyết khác nhau về bản chất con người. Trong đó, tôi sẽ tóm tắt 4 học thuyết chính dưới đây với chi tiết và phân tích:
Học thuyết đầu tiên là học thuyết duy vật. Theo học thuyết này, bản chất con người chỉ đơn thuần là vật chất, não bộ và cơ thể. Con người không có linh hồn, tinh thần hay ý thức. Hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của con người đều do não bộ và cơ chế sinh học điều khiển. Theo quan điểm này, con người không có sự tự do ý chí mà chỉ là kết quả của các yếu tố sinh học và môi trường bên ngoài.
Học thuyết thứ hai là học thuyết duy tâm. Trái ngược với học thuyết duy vật, học thuyết duy tâm cho rằng bản chất con người không phải là vật chất mà là tinh thần, ý thức. Theo quan điểm này, não bộ và cơ thể chỉ là phương tiện cho linh hồn, tinh thần hoạt động. Các hành vi, suy nghĩ, cảm xúc của con người được điều khiển bởi yếu tố tinh thần, linh hồn chứ không phải do cơ chế sinh học. Con người có sự tự do ý chí để điều khiển chính mình.
Học thuyết thứ ba là học thuyết nhân sinh. Theo học thuyết này, bản chất con người là sự kết hợp giữa vật chất và tinh thần. Con người vừa có thể chất vật lý vừa có tinh thần, ý thức. Cả hai yếu tố đều quan trọng và ảnh hưởng đến nhau. Hành vi con người do sự tương tác phức tạp giữa não bộ, cơ thể và tinh thần. Đây là quan điểm cân bằng, hài hòa cả hai phe duy vật và duy tâm.
Học thuyết thứ tư là chủ nghĩa xã hội sinh học. Theo học thuyết này, môi trường xã hội và văn hóa có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành bản chất con người. Gene chỉ chiếm khoảng 50% đóng góp, còn lại 50% do sự tương tác với môi trường xã hội. Văn hóa, giáo dục, môi trường sống đều tác động mạnh mẽ đến cách thức suy nghĩ, hành vi của con người. Bản chất con người không phải bẩm sinh mà được hình thành qua quá trình tương tác với xã hội.
Ngoài ra cuốn sách còn phân tích thêm 8 học thuyết khác về bản chất con người như: học thuyết duy tâm cảm xúc, học thuyết duy lý, học thuyết tâm lý học, học thuyết nhận thức, học thuyết hành vi, học thuyết phát triển, học thuyết tiến hóa, học thuyết tôn giáo. Mỗi học thuyết đều có cách giải thích riêng về bản chất con người dựa trên các cơ sở lý luận và nghiên cứu khác nhau. Cuốn sách đã đem đến góc nhìn toàn diện về vấn đề này.
Mời các bạn đón đọc Mười Hai Học Thuyết về Bản Tính Con Người của tác giả Leslie Stevenson & David L. Haberman & Peter Matthews Wright.
