Cuốn sách “Những Huyền Thoại” của nhà nghiên cứu văn học người Pháp Roland Barthes được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1957. Trong đó, tác giả đã phân tích và giải mã cách thức mà các huyền thoại xuất hiện và hoạt động trong xã hội hiện đại.
Barthes cho rằng huyền thoại là một hệ thống các ý tưởng, quan niệm, tín ngưỡng được xã hội chấp nhận và coi là đương nhiên. Những huyền thoại này thường được sử dụng để biện minh cho quyền lực và lợi ích của tầng lớp thống trị. Chúng giúp che đậy những mâu thuẫn và bất công trong xã hội bằng cách biến chúng thành điều tự nhiên và bất biến.
Barthes chỉ ra rằng huyền thoại có thể xuất hiện ở nhiều hình thức khác nhau như ngôn ngữ, hình ảnh, khái niệm. Chẳng hạn như việc sử dụng ngôn từ như “dân tộc”, “gia đình”, “lịch sử” để biện minh cho sự thống trị và bất công. Hoặc việc sử dụng hình ảnh như quốc kỳ, quốc huy để tạo cảm giác yêu nước. Những huyền thoại này được lặp đi lặp lại liên tục trong xã hội đến nỗi mọi người coi chúng là điều hiển nhiên.
Barthes cho rằng huyền thoại không phải là sự thật mà chỉ là sự hiểu lầm về sự thật. Nó là sự biến đổi ý nghĩa của một hệ tư tưởng bằng cách che đậy mâu thuẫn nội tại của nó. Barthes gọi đây là “sự biến đổi của lịch sử thành tự nhiên”. Huyền thoại biến những quan hệ xã hội mang tính lịch sử thành những điều tự nhiên vĩnh cửu.
Barthes cho rằng việc phân tích và phát hiện ra bản chất của huyền thoại sẽ giúp con người nhận thức được sự thật thực sự đằng sau chúng, đồng thời phê phán các quyền lực đang sử dụng huyền thoại để che đậy sự thống trị và bất công trong xã hội. Đây là một trong những đóng góp quan trọng của Barthes thông qua cuốn sách “Những Huyền Thoại”.
Trong phần phân tích cụ thể, Barthes đã lấy một số ví dụ minh họa cho cách thức hình thành và hoạt động của huyền thoại trong xã hội. Một trong những ví dụ điển hình là việc sử dụng huyền thoại về “giai cấp lao động” trong chủ nghĩa cộng sản. Barthes chỉ ra rằng khái niệm “giai cấp lao động” này đã biến đổi ý nghĩa ban đầu của nó. Thực chất nó chỉ đơn giản che đậy sự thống trị của giai cấp vô sản, biến những quan hệ xã hội mang tính lịch sử thành điều tự nhiên.
Một ví dụ khác là việc sử dụng hình ảnh quốc kỳ, quốc huy để tạo cảm giác yêu nước. Tuy nhiên theo Barthes, đây chỉ là huyền thoại bởi yêu nước không phải là điều tự nhiên mà mang tính xã hội và lịch sử. Nó được sử dụng để che đậy sự thống trị chính trị và tư tưởng của những người nắm quyền.
Ngoài ra, Barthes còn phân tích nhiều huyền thoại khác như huyền thoại về gia đình truyền thống, huyền thoại về lịch sử dân tộc, huyền thoại về tự do và bình đẳng…Mời các bạn đón đọc Những Huyền Thoại của tác giả Roland Barthes.
