Tóm tắt & Review (Đánh Giá) tiểu thuyết trinh thám Thẩm Phán Và Đao Phủ của tác giả Friedrich Durrenmatt
“Thẩm phán và đao phủ” nguyên là một tiểu thuyết feuilleton đăng tám kỳ trên tuần báo Der Schweizer Beobachter từ ngày 15-12-1950 tới ngày 31-3-1951, khi Friedrich Dürrenmatt (1921-1990) còn là một tác giả trẻ, danh tiếng cũng eo hẹp như hoàn cảnh tài chính, Thẩm phán và đao phủ (Der Richter und sein Henker) đã tạo một bước ngoặt trong cuộc đời và sự nghiệp của tác gia hiện đại nay đã trở thành kinh điển của Thụy Sĩ này. Cùng với những vở kịch như Bà lớn về thăm (Der Besuch der alten Dame, 1956) và Ba nhà vật lý (Die Physiker, 1962), nó trở thành một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Dürrenmatt, được giảng dạy trong nhà trường và nhiều lần chuyển thể điện ảnh.
Mở đầu bằng một án mạng và kết thúc bằng việc vạch trần hung thủ, với những tình tiết lắt léo và sự hồi hộp căng thẳng tăng dần ở từng trang, Thẩm phán và đao phủ sử dụng cấu trúc và những thủ pháp đặc trưng của truyện điều tra hình sự cổ điển để đưa thể loại vốn không được coi là nghệ thuật nghiêm túc này vào ngôi đền của văn chương. Tính cách khác thường của các nhân vật chính, bút pháp của Dürrenmatt, những suy tư triết lý cũng như cái nhìn đa diện của ông về xã hội và những câu hỏi lớn của nhân loại, đặc biệt là về công lý và phương tiện thực thi công lý, khiến Thẩm phán và đao phủ cho đến nay vẫn là một dấu mốc khó vượt qua trong văn học trinh thám hình sự.
1. Thông Tin Tổng Quan:
- Nguồn gốc: Tiểu thuyết trinh thám được đăng nhiều kỳ trên tuần báo Der Schweizer Beobachter (1950-1951).
- Tác giả: Friedrich Dürrenmatt, một tác giả Thụy Sĩ nổi tiếng.
- Vị trí trong sự nghiệp tác giả: Đánh dấu một bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của Dürrenmatt, cùng với các tác phẩm như “Bà Lớn Về Thăm” và “Ba Nhà Vật Lý.”
- Đặc điểm:Kết hợp cấu trúc truyện điều tra hình sự cổ điển với suy tư triết lý sâu sắc.
- Tính cách nhân vật độc đáo, bút pháp sắc sảo và cái nhìn đa diện về xã hội.
- Đề cập đến các vấn đề lớn của nhân loại, đặc biệt là công lý và phương tiện thực thi công lý.
2. Tóm Tắt Cốt Truyện và Các Nhân Vật Chính:
“Thẩm phán và đao phủ” là một câu chuyện trinh thám hình sự mở đầu bằng vụ án mạng của trung úy cảnh sát Schmied và kết thúc bằng việc vạch trần hung thủ. Cảnh sát viên Alphons Clenin phát hiện trung úy cảnh sát Ulrich Schmied chết trong xe với một vết đạn ở thái dương. Thanh tra Bärlach và Tschanz được giao nhiệm vụ điều tra vụ án. Bärlach là một thanh tra dày dặn kinh nghiệm nhưng đang bị bệnh dạ dày, quyết định để Tschanz đảm nhiệm chính. Tschanz điều tra theo phương pháp hình sự khoa học, trong khi Bärlach dựa vào kinh nghiệm và trực giác.
Trong quá trình điều tra, Schmied có một bí mật liên quan đến Gastmann, một nhân vật bí ẩn, giàu có và có nhiều mối quan hệ phức tạp. Bärlach nghi ngờ Gastmann có liên quan đến vụ án. Tuy nhiên, Bärlach lại biết kẻ đột nhập chính là Tschanz sau đêm Bärlach bị tấn công tại nhà riêng.
Lời giải được hé lộ khi Tschanz đến nhà Gastmann và giết chết hắn, nhưng Tschanz cũng bị bắn chết. Bärlach vạch trần Tschanz là kẻ giết Schmied và dàn xếp để Tschanz và Gastmann tiêu diệt lẫn nhau. Tschanz giết Schmied vì ghen tị với tài năng và địa vị của anh ta, đồng thời muốn lợi dụng vụ án để thăng tiến. Cuốn sách đặt ra những câu hỏi về công lý, sự thật, và bản chất của con người
3. Các Chủ Đề Chính và Ý Tưởng Quan Trọng:
- Công lý và Luật pháp:Sự xung đột giữa các phương pháp điều tra truyền thống (Bärlach) và hiện đại (Lutz).
- Sự can thiệp của chính trị và các thế lực quyền lực vào quá trình điều tra (von Schwendi).
- Tính tương đối của công lý, khi Bärlach sử dụng các phương pháp phi chính thống để đạt được mục đích.
- Cái Ác và Bản Chất Con Người:Sự đối lập giữa Bärlach và Gastmann, hai con người có quá khứ chung và những cuộc đối đầu liên tục.
- Cái ác không phải lúc nào cũng có mục đích rõ ràng, mà có thể xuất phát từ sự ngẫu nhiên hoặc bản chất của một con người (“Ông ta sẽ chẳng bao giờ làm điều Ác hòng đoạt được một cái gì đó… không, ông ta sẽ làm điều Ác khi việc đó vô nghĩa, có lẽ vậy, vì ở ông ta, hai điều đó đều khả thi như nhau, điều Ác và điều Thiện, và yếu tố ngẫu nhiên sẽ định đoạt.”)
- Khả năng tồn tại “phiên bản đối xứng” của một con người, một phiên bản ác quỷ phản chiếu bản gốc (“Người ta có thể chế ra phiên bản Ác của chính mình như chế một hình kỷ hà là đối xứng của một hình khác, và tôi tin là ở đâu đó cũng có một phiên bản người như thế, biết đâu ông sẽ gặp. Gặp một là gặp cả hai, cả bản gốc lẫn phiên bản.”).
- Sự Thật và Sự Lừa Dối:Các nhân vật sử dụng nhiều lớp vỏ bọc và danh tính giả để che giấu sự thật.
Sự khó khăn trong việc tìm ra sự thật khi các thế lực quyền lực cố gắng che đậy và thao túng thông tin. - Định mệnh và Sự Lựa Chọn:Mối quan hệ giữa Bärlach và Gastmann dường như được định đoạt từ trước, nhưng mỗi người vẫn có những lựa chọn riêng.
- Bärlach sử dụng Tschanz như một công cụ để đạt được mục đích, nhưng cuối cùng phải đối mặt với hậu quả của hành động của mình.
- Mối Quan Hệ Giữa Con Người và Xã Hội:Xã hội Thụy Sĩ được miêu tả với những mặt trái, sự tồn tại của những thế lực ngầm và những bí mật đen tối đằng sau vẻ ngoài thanh bình.
- Cái nhìn phê phán về sự bảo thủ và chậm tiến của một bộ phận giới chức.
4. Các Trích Dẫn Quan Trọng:
- Về Báo chí: “Chúng ta còn biết quá ít, mà đằng nào báo chí cũng là phát minh vô dụng nhất trong hai nghìn năm vừa qua”.
- Về Gastmann: “Hơn bốn chục năm rồi, kể từ lần đầu tiên chúng ta gặp nhau trong một cái tiệm Do Thái tồi tàn bên eo biển Bosporus.”
- Về Cái Ác: “Ông ta sẽ chẳng bao giờ làm điều Ác hòng đoạt được một cái gì đó… không, ông ta sẽ làm điều Ác khi việc đó vô nghĩa, có lẽ vậy, vì ở ông ta, hai điều đó đều khả thi như nhau, điều Ác và điều Thiện, và yếu tố ngẫu nhiên sẽ định đoạt.”
- Về phiên bản đối xứng: “Người ta có thể chế ra phiên bản Ác của chính mình như chế một hình kỷ hà là đối xứng của một hình khác, và tôi tin là ở đâu đó cũng có một phiên bản người như thế, biết đâu ông sẽ gặp. Gặp một là gặp cả hai, cả bản gốc lẫn phiên bản.”
5. Kết Cục:
- Tschanz bị vạch trần là hung thủ và tự sát.
- Gastmann bị Tschanz giết chết.
- Bärlach phải đối mặt với sự thật rằng ông đã sử dụng một kẻ sát nhân để trừng phạt một kẻ khác.
- Bärlach chuẩn bị cho ca phẫu thuật cuối cùng, chấp nhận định mệnh của mình.
Kết Luận:
“Thẩm Phán Và Đao Phủ” là một tiểu thuyết trinh thám phức tạp và đầy suy tư, vượt xa những mô típ thông thường của thể loại. Dürrenmatt khám phá những góc khuất của bản chất con người, sự phức tạp của công lý và những hệ lụy của việc sử dụng các phương tiện phi đạo đức để đạt được mục đích. Tác phẩm này vẫn còn giá trị đến ngày nay vì nó đặt ra những câu hỏi quan trọng về đạo đức, trách nhiệm và giới hạn của con người.
Mời các bạn tải đọc sách Thẩm Phán Và Đao Phủ của tác giả Friedrich Durrenmatt
