Cuốn sách “Thuyết Hiện Sinh Là Một Thuyết Nhân Bản” của Jean Paul Sartre là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của triết gia người Pháp nổi tiếng thế kỷ 20. Trong tác phẩm này, Sartre đã trình bày quan điểm triết học của mình về con người, về tự do và trách nhiệm của con người.
Theo Sartre, con người không phải là một cái gì đó đã hoàn thiện sẵn có từ trước, mà là một hiện thực đang hình thành và phát triển liên tục. Con người không có bản chất hay bản ngã ổn định nào từ trước, mà phải tự xây dựng lấy chính mình. Con người không phải là một cái gì đó có sẵn, mà là một cái gì đó đang trở thành, là một dự án.
Sartre gọi quan điểm này là “hiện sinh”. Theo đó, con người không phải là một hiện thực đã hoàn thiện từ trước, mà là một hiện thực đang hình thành và phát triển liên tục. Con người không có bản chất hay bản ngã ổn định nào từ trước, mà phải tự xây dựng lấy chính mình. Con người không phải là một cái gì đó có sẵn, mà là một cái gì đó đang trở thành, là một dự án.
Theo Sartre, con người được sinh ra không có mục đích hay giá trị nào. Con người chỉ có ý thức về sự tồn tại của mình, nhưng không có bản chất hay mục đích sẵn có. Vì vậy, con người hoàn toàn tự do và chịu trách nhiệm hoàn toàn về chính mình. Con người phải tự lựa chọn giá trị và mục đích của chính mình, không có thế lực siêu nhiên hay bản ngã trước tồn tại nào áp đặt lên con người.
Sartre gọi điều kiện như vậy của con người là “được đẩy ra khỏi chính mình”, bị bỏ rơi giữa thế giới mà không có bất cứ điều gì để nương tựa. Đây chính là tình trạng của con người theo quan điểm hiện sinh. Con người phải hoàn toàn tự quyết định và chịu trách nhiệm cho những quyết định của mình.
Sartre cho rằng, tự do của con người không phải là tự do thoát khỏi trách nhiệm. Ngược lại, tự do của con người đồng nghĩa với trách nhiệm cao cả nhất đối với chính mình và đối với xã hội. Bởi vì không có bản chất hay mục đích trước, nên mọi hành động của con người đều phải chịu trách nhiệm.
Sartre cho rằng, nhờ tự do tuyệt đối đó mà con người mới có khả năng vượt lên trên hoàn cảnh, tạo nên những giá trị mới cho xã hội. Nhưng đồng thời, con người cũng phải chịu trách nhiệm về mọi hậu quả do các quyết định của mình gây ra. Tự do của con người và trách nhiệm của con người đi đôi với nhau.
Sartre cho rằng, hiện sinh không phải là một quan niệm bi quan. Ngược lại, nó mang lại niềm hy vọng cho con người về khả năng tự hoàn thiện bản thân và xây dựng lại xã hội theo cách tốt đẹp hơn. Mặc dù con người phải đứng trước trách nhiệm nặng nề đối với chính mình và xã hội, nhưng đồng thời cũng có cơ hội và khả năng thực hiện ý chí của mình, tạo ra những giá trị mới cho nhân loại.
Nhìn chung, quan điểm triết học của Sartre trong “Thuyết Hiện Sinh Là Một Thuyết Nhân Bản” đã góp phần làm phong phú thêm tư tưởng triết học hiện đại
Mời các bạn đón đọc Thuyết Hiện Sinh Là Một Thuyết Nhân Bản của tác giả Jean Paul Sartre.
