Tóm tắt kịch Tôi và Chúng Ta của Lưu Quang Vũ
Tôi và Chúng Ta là vở kịch nổi tiếng của nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, sáng tác năm 1984 và nhiều lần được dàn dựng lại trên sân khấu lớn nhỏ khắp cả nước. Vở kịch gồm 9 cảnh, lấy bối cảnh tại xí nghiệp Thắng Lợi những năm 1980, khi đất nước còn chìm trong khó khăn của cơ chế bao cấp, làn sóng đổi mới còn non trẻ, và mọi tư tưởng cải tổ đều bị xem là “điên rồ”, “phản quy định”.
Nội dung chính của vở kịch xoay quanh cuộc đấu tranh gay gắt giữa hai lực lượng bảo thủ và đổi mới trong nội bộ xí nghiệp Thắng Lợi – một hình ảnh thu nhỏ của xã hội Việt Nam thời kỳ chuyển giao.
Phe bảo thủ gồm Phó giám đốc Nguyễn Chính, Quản đốc phân xưởng Trương, được hậu thuẫn bởi Trần Khắc (Thanh tra Bộ). Họ khư khư giữ lấy các nguyên tắc, quy chế đã trở nên cứng nhắc, lạc hậu, kiên quyết không chấp nhận đổi mới, ỷ lại vào quyền lực, hậu thuẫn, sẵn sàng chống đối mọi ý tưởng cải tiến, thậm chí bỏ ngoài tai chỉ thị của giám đốc Hoàng Việt.
Phe đổi mới với đại diện là Giám đốc Hoàng Việt, kíp trưởng Thanh, kỹ sư Lê Sơn cùng đa số công nhân, dám nghĩ dám làm, nhận ra những lỗ hổng, bất cập của cơ chế cũ, khát khao đổi mới để nâng cao năng suất, cải thiện đời sống công nhân, đem lại lợi ích thực sự cho tập thể.
Xung đột giữa hai phe không chỉ là xung đột về quyền lực, mà còn là xung đột về tư tưởng, về quan niệm tổ chức, về quyền chủ động sáng tạo của từng cá nhân trong tập thể. Vở kịch phơi bày cơ chế hình thành “lợi ích nhóm” – những kẻ nhân danh tập thể, nhân danh “chúng ta” nhưng thực chất mưu cầu lợi ích cá nhân, cản trở sự phát triển chung.
Qua các màn đối thoại, tranh luận gay gắt, Lưu Quang Vũ đã khẳng định: Không thể có thứ chủ nghĩa tập thể chung chung, không thể giữ mãi các nguyên tắc, phương pháp cũ trước sự biến chuyển sinh động của cuộc sống. “Chúng ta” phải được hình thành từ nhiều “tôi” cụ thể, vì vậy cần quan tâm đến quyền lợi, hạnh phúc của từng cá nhân trong tập thể. Đổi mới là tất yếu, dù có thể tạm thời thất bại nhưng cuối cùng sẽ chiến thắng.
Vở kịch kết thúc bằng sự thắng thế của tư tưởng đổi mới, khơi dậy tinh thần dám nghĩ dám làm, cổ vũ cho công cuộc cải tổ, sáng tạo, đặt nền móng cho phong trào đổi mới sau này của đất nước. Những câu thoại thẳng thắn, táo bạo, lấp lánh nhân văn, cùng tình huống kịch hấp dẫn, các nhân vật có cá tính đối lập rõ nét đã tạo nên sức hút đặc biệt cho tác phẩm.
Tôi và Chúng Ta ra đời trong bối cảnh xã hội Việt Nam sau 1975, khi đất nước thống nhất, bước vào công cuộc khôi phục, cải tạo và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, cơ chế bao cấp, lề lối quản lý cũ kỹ, tư duy bảo thủ vẫn còn ăn sâu, trở thành lực cản lớn cho sự phát triển. Vở kịch là tiếng nói tiên phong, phản biện, dũng cảm đặt ra vấn đề đổi mới, sáng tạo, quyền chủ động của từng cá nhân trong tập thể – những vấn đề nóng hổi, có ý nghĩa sống còn với sự phát triển quốc gia.
Giới thiệu kỹ hơn về tác giả Lưu Quang Vũ
Lưu Quang Vũ (1948–1988) là nhà thơ, nhà soạn kịch, nhà văn hiện đại xuất sắc của Việt Nam. Quê gốc ở Hải Châu, Đà Nẵng, sinh tại Phú Thọ, ông là con trai nhà thơ Lưu Quang Thuận, chồng của nhà thơ Xuân Quỳnh. Lưu Quang Vũ nổi tiếng nhất với vai trò nhà viết kịch, để lại hơn 50 vở kịch, nhiều tác phẩm trở thành hiện tượng văn hóa – nghệ thuật như Tôi và Chúng Ta, Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lời thề thứ 9, Lời nói dối cuối cùng, Bệnh sĩ, Chiếc ô công lý…
Kịch của Lưu Quang Vũ sắc sảo, giàu tính thời sự, phản biện xã hội mạnh mẽ, luôn hướng tới giá trị nhân văn, khơi dậy khát vọng đổi mới, sáng tạo, phát triển cá nhân và cộng đồng. Ông được mệnh danh là “người thức tỉnh lương tri xã hội”, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử sân khấu Việt Nam hiện đại.
Mời các bạn tải và đọc kịch Tôi và Chúng Ta của Lưu Quang Vũ
