Cuốn sách “Triết Học Của Tự Do” của nhà triết học người Nga N.A. Berdyaev được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1948. Trong đó, tác giả đã phác thảo lý thuyết về tự do theo quan điểm triết học và thần học của mình.
Theo Berdyaev, con người được tạo dựng để có tự do. Tự do là bản chất của con người, là một sứ mệnh mà Thiên Chúa ban cho. Tuy nhiên, con người không phải sinh ra đã có tự do mà phải chinh phục nó. Tự do không phải là một thứ gì đó bên ngoài mà là một phẩm chất nội tại của con người.
Berdyaev chỉ trích quan điểm xem tự do là sự không bị ràng buộc bởi bất kỳ nguyên tắc nào. Theo ông, đó chỉ là sự tự do mang tính hình thức mà thiếu nội dung. Tự do thực sự phải dựa trên nền tảng đạo đức và lương tâm. Nó bao gồm trách nhiệm về hành động của mình trước Thiên Chúa và nhân loại.
Berdyaev chủ trương tự do theo chiều sâu. Theo ông, tự do không phải là quyền tự do làm bất cứ điều gì mình muốn mà phải là quyền tự quyết định bản thân mình. Đó là quá trình tự phát triển, tự hoàn thiện và tự do giải phóng bản thân khỏi mọi ràng buộc.
Berdyaev cho rằng, con người được tự do để khám phá chân lý và ý nghĩa cuộc sống thông qua sự sáng tạo. Tự do là điều kiện tiên quyết cho sự sáng tạo. Chỉ khi có tự do mới có thể phát triển những năng lực tiềm ẩn của con người. Tự do là nguồn gốc của sự tiến hóa văn minh.
Tuy nhiên, Berdyaev cũng chỉ ra rằng, tự do không phải là điều tất yếu. Nó phải được chinh phục thông qua nỗ lực của con người. Con người có thể tự do hoặc không tự do tuỳ thuộc vào quyết định của chính mình. Nếu không chinh phục được các xu hướng hạ thấp và ích kỷ bên trong, con người sẽ mất đi tự do.
Berdyaev cho rằng, trong lịch sử nhân loại đã có những xã hội hạn chế tự do của con người qua các hệ thống chính trị độc tài. Điển hình là chế độ nô lệ cổ đại, chế độ phong kiến Trung cổ và chủ nghĩa xã hội cực đoan. Những xã hội đó coi con người không phải là mục đích mà chỉ là phương tiện, làm mất đi giá trị của cá nhân.
Berdyaev kết luận rằng, tự do là một nhiệm vụ vĩnh cửu của nhân loại, là con đường duy nhất để phát triển bản thân và xã hội. Để có được tự do thực sự, con người phải vượt lên trên các ràng buộc vật chất và tinh thần để đạt tới sự hoàn thiện nhân cách. Đó là cuộc đấu tranh suốt đời của mỗi cá nhân.
Nhìn chung, cuốn sách “Triết Học Của Tự Do” của Berdyaev đã đề cập đến một vấn đề cơ bản trong triết học và thần học, đó là vai trò và ý nghĩa của tự do đối với sự phát triển của con người. Tác phẩm khẳng định tầm quan trọng của tự do như một nguyên lý sống cơ bản và con đường duy nhất để con người đạt tới sự hoàn thiện.
Mời các bạn đón đọc Triết Học Của Tự Do của tác giả Nikolai Alexandrovich Berdyaev.
