Tôi biết về anh Nguyễn Khắc Viện khi anh bắt đầu học Y khoa tại Hà Nội, khoảng 45 năm trước. Anh sau đó sang Pháp du học và tốt nghiệp bác sĩ tại Pa-ri. Người ta nói rằng anh đã mắc bệnh lao phổi nặng, phải nằm viện 10 năm và phải mổ 7 lần: Lúc đó chưa có thuốc chữa lao như hiện nay, vì vậy các trường hợp lao phức tạp được coi là “khó chữa”. Ban đầu tôi nghĩ rằng có lẽ sẽ không gặp lại anh Viện nữa.
Nhưng sau này tôi nghe nói anh đã trở thành người đứng đầu tổ chức Việt kiều ở Pháp, một công việc đòi hỏi sự di chuyển, giao tiếp nhiều. Tôi không hiểu làm sao anh có thể đảm nhận công việc đó với tình hình sức khỏe của mình.
Khi anh trở về Việt Nam, tôi mới biết về căn bệnh của anh: Một khối xơ phổi lớn, khả năng hô hấp chỉ còn 1 lít 300, rất thấp so với bình thường (1m70). Các bác sĩ Pháp ghi chú trong hồ sơ: Hội chứng thiếu oxi nặng (insuffisance respiratoire sévère), từ “sévère” có nghĩa là nặng hơn cả “grave”. Tôi lo lắng, không biết với tình hình sức khỏe như vậy, anh Viện có thể tiếp tục làm việc, chịu đựng được môi trường và điều kiện sống ở Việt Nam không?
Nhưng sau đó tôi thấy anh vẫn hoạt động bình thường, di chuyển nhiều cả trong và ngoài nước, viết báo, viết sách mà không cần dùng thuốc. Trong 14 năm qua, chỉ có một hai lần anh vào viện: Mùa hè năm 1977, bị cúm, viêm phổi, viêm phế quản, dường như tình trạng nguy kịch, nhưng sau một thời gian ngắn nằm viện, anh đã trở lại công việc.
Năm nay anh đã gần 66 tuổi (sinh 1913), đo lường chức năng phổi thấy:
– Dung tích thở còn đúng 1 lít. Đây là dung tích của một người rất yếu. Bệnh tình có thể trở nên nguy cấp, bất kỳ lúc nào.
– Chỉ số VEMS – Tiffeneau (Dung tích thở ra tối đa trong một giây) 80%, đây lại là chỉ số của một người khỏe.
Anh Nguyễn Khắc Viện đã lấy sự tập luyện bù lại những tổn thất to lớn do bệnh gây ra. 25 năm qua, từ ngày anh rời bệnh viện để trở lại công tác, xét bệnh tình anh là một người rất yếu, nhưng lấy công tác mà xét lại là một người có hiệu suất cao. Điều ấy chứng minh cụ thể nhất cho phương pháp tập luyện anh đã áp dụng.
Anh Nguyễn Khắc Viện là một bác sĩ hiểu biết sinh lý, là một bệnh nhân có kinh nghiệm, là một cán bộ chính trị nắm được phương pháp duy vật biện chứng. Nhờ vậy anh đã kết hợp được lý luận và thực tiễn, tây y và đông y; anh đã suy nghĩ nhiều về hoàn cảnh và con người Việt Nam từ đó anh đã xây dựng nên phương pháp tập luyện được trình bầy trong quyển sách nhỏ này, một phương pháp không những thích ứng cho những người ốm yếu mà cho cả những người bình thường.
Sách tuy nhỏ, nhưng chứa đựng rất nhiều kiến thức đông tây, nói đúng hơn. nó đúc kết rất nhiều kiến thức tản mạn thành hệ thống, quy những hoạt động tâm lý sinh lý phức tạp về một mối, đi từ những kích động thiên hình vạn trạng của mỗi trường bên ngoài đến phản ứng một cách hình như duy nhất của cơ thể. Đi vào cơ bản như vậy, và dựa vào kinh nghiệm cổ truyền, tác giả đề xuất ra được một phương pháp và những hiện pháp tập luyện đơn giản nhưng rất hiệu nghiệm. Người có bệnh cũng như người rất khỏe cũng chỉ vận dụng những nguyên tắc cơ bản giống nhau thôi; chỉ có hình thức và mức độ là khác nhau.
Tôi nghĩ rằng quyển sách này rất bổ ích cho mọi người, kể cả các bác sĩ, tôi rất vui lòng giới thiệu với bạn đọc, vì chính tôi lúc đọc quyển sách này, cũng được biết thêm rất nhiều điều mới.
Hà Nội tháng 4 năm 1979
Bác sỹ Nguyễn Khắc Viện là người thầy, là tấm gương và thần tượng của tôi ngay từ lần đầu tiên đọc về ông vào những năm 1990 tại thư viện Lê Nin, thành phố Mátxcơva, CHLB Nga. Tôi đã đọc nhiều tác phẩm của ông, kể cả những tác phẩm bằng tiếng Pháp, ông đã chinh phục tôi bởi nghị lực sống và chữa bệnh bằng niềm tin.
Khi mới đọc, tôi chưa hiểu nhiều về ông. Những gì tôi đọc cho thấy ông là một nhà ngoại giao, một nhà văn hóa vượt lên trên tình trạng sức khoẻ để tiếp tục làm việc, đồng thời cống hiến cho cuộc đời những tác phẩm mang đậm chất văn hóa, lịch sử, chính trị. Tôi cảm phục sự nỗ lực và tinh thần của ông. Qua tác phẩm, ông bày tỏ một tâm hồn trong sáng hết lòng vì người khác, vì lý tưởng mà mình theo đuổi. Tôi ngỡ ngàng khi biết thêm về ông, hóa ra ông là một bác sỹ chuyên về tâm lý bệnh trẻ em và là nhà ngoại giao xuất sắc, một nhà văn hóa lớn. Tác phẩm của ông, cả tiếng Việt lẫn tiếng Pháp, là minh chứng sống động nhất về hiểu biết sâu sắc và tâm huyết của ông không chỉ đối với lĩnh vực ông đã được đào tạo (tâm lý bệnh trẻ em) mà còn với kiến thức rộng lớn về lịch sử và văn hóa Việt Nam.
Trong những năm qua, tôi đã đọc nhiều tác phẩm ông viết. Tôi thấy ông không chỉ là một bác sỹ mà còn là người có nhiều vai trò khác nhau và ở mỗi vai trò, ông đều xuất sắc. Tôi rất mừng khi nhiều tác phẩm viết bằng tiếng Pháp của ông đã được dịch ra tiếng Việt.
Nguyễn Khắc Viện tự chữa bệnh bằng niềm tin, và ông cũng sống, làm việc bằng niềm tin. Ông quan tâm và nghiên cứu nhiều về hơi thở và dưỡng sinh. Tôi khâm phục ông với nghị lực tuyệt vời. Là một bác sĩ tốt nghiệp đại học Y khoa Paris nhưng chính ông lại bị lao do làm việc quá sức và chịu đựng hoàn cảnh thiếu thốn trong nhiều năm. Ông phải điều trị 10 năm, từ 1942 đến 1952 tại Pháp. Ông phải lên bàn mổ 7 lần, bị cắt bỏ 8 xương sườn và hơn 1 lá phổi. Nhưng ông đã nghiên cứu Yoga, khí công của Ấn Độ và Trung Quốc để tự cứu mình. Những nghiên cứu và tổng kết của ông đã giúp rất nhiều người và kết quả là cuốn sách “Từ sinh lý đến dưỡng sinh” đã ra đời. Cuốn sách vừa đầy đủ vừa tinh gọn, dễ đọc và áp dụng.
Tôi không có may mắn gặp ông khi ông còn sống nhưng lại vô cùng gặp may khi được làm quen 1 cách rất tình cờ với vợ Ông, bà Nguyễn Thị Nhất. Tôi được Bà cho mượn cuốn “Từ sinh lý đến dưỡng sinh” của chồng Bà, bản photocopy đã cũ. Cuốn sách mỏng do giáo sư Hồ Đắc Di viết lời tựa và được Nhà xuất bản Y học in năm 1983. Đã mấy chục năm trôi qua nhưng tinh thần của cuốn sách như mới được viết, với rất nhiều điều bổ ích cho những ai mong muốn tập luyện và nghiên cứu về dưỡng sinh. Tôi đọc đi đọc lại nhiều lần và thấy cuốn sách được viết rất giản dị, dễ đọc và dễ áp dụng. Nhiều bạn bè tôi cũng mượn đọc và copy lại. Ai cũng thấy hay và bổ ích.
Vì thế tôi thấy thật sung sướng khi được biết bà Nhất đã đồng ý cho tái bản cuốn sách này nhân kỷ niệm 10 năm ngày mất của bác sỹ Nguyễn Khắc Viện (1997 – 2007). Tôi mong muốn cuốn sách này sẽ sớm đến tay độc giả để đông đảo người dân được biết, áp dụng chữa bệnh và nâng cao sức khoẻ.
Tháng 3 năm 2007
Mời các bạn đón đọc Từ Sinh Lý Đến Dưỡng Sinh của tác giả Nguyễn Khắc Viện.
