Cuốn sách “Vô Ngã Vô Ưu – Thiền Quán Về Phật Giáo” của tác giả Ayya Khema là một tác phẩm giúp độc giả hiểu sâu hơn về những nguyên lý cơ bản của Phật giáo, đặc biệt là khái niệm về vô ngã và vô ưu. Cuốn sách được chia thành 10 chương, tổng hợp những kinh nghiệm tu tập và giảng dạy của tác giả trong nhiều năm.
Trong chương 1, tác giả giới thiệu về khái niệm vô ngã trong Phật giáo. Theo đó, khái niệm vô ngã không có nghĩa là con người không có bản ngã, mà chỉ ra rằng bản ngã của mỗi người là không thường hằng, không vĩnh cửu mà luôn biến đổi theo từng thời khắc. Bản ngã của mỗi người bao gồm 5 uẩn: sắc uẩn, thọ uẩn, tưởng uẩn, hành uẩn, thức uẩn. Những uẩn này luôn biến đổi, không có một bản ngã nào là cố định. Do vậy, khái niệm vô ngã không có nghĩa là không có bản ngã mà có nghĩa là bản ngã không tồn tại một cách cố định.
Trong chương 2, tác giả phân tích chi tiết về 5 uẩn cấu thành nên con người. Sắc uẩn bao gồm các yếu tố vật chất của cơ thể. Thọ uẩn bao gồm cảm giác vui, khổ, không. Tưởng uẩn là những suy nghĩ, ý tưởng trong tâm thức. Hành uẩn bao gồm các hành động của thân, khẩu, ý. Thức uẩn là nhận thức, nhận biết của con người. Tác giả nhấn mạnh rằng tất cả các uẩn này đều biến đổi theo thời gian, không có gì là thường hằng. Chính vì vậy mà không thể nói con người có một bản ngã cố định.
Trong chương 3, tác giả phân tích về khái niệm vô ưu trong Phật giáo. Theo đó, vô ưu không có nghĩa là không cảm thấy buồn, khổ khi gặp chuyện không vui mà có nghĩa là không bám chấp vào cảm xúc đau khổ một cách vô ích. Khi gặp chuyện buồn, con người vẫn cảm nhận được sự khổ não đó nhưng không để nó chi phối suy nghĩ và hành động. Thay vào đó, con người cần nhận ra bản chất vô thường của mọi sự việc, biết buông bỏ cảm xúc để không bị rơi vào vòng luẩn quẩn của đau khổ.
Trong chương 4, tác giả phân tích về nguồn gốc của đau khổ theo quan điểm Phật giáo. Theo đó, đau khổ xuất phát từ 3 nguyên nhân: tham ái, sân hận và si mê. Tham ái là sự bám chấp vào các vật dục, danh lợi, tiếng tăm. Sân hận bao gồm các cảm xúc tiêu cực như ghen tị, giận dữ, hận thù. Si mê là sự mê muội, không nhận ra bản chất vô thường của mọi sự việc, cho rằng mình và mọi thứ xung quanh đều tồn tại một cách cố định. Chính 3 điều này dẫn đến sự bám chấp vào cảm xúc, tạo nên nguồn gốc của đau khổ.
Trong chương 5, tác giả đề cập đến Bát Chánh Đạo – con đường giải thoát khổ đau theo quan điểm của Phật giáo. Theo đó, Bát Chánh Đạo bao gồm: 1) Định quán đúng, 2) Tư duy đúng, 3) Ngôn ngữ đúng, 4) Hành động đúng, 5) Nghiệp đúng, 6) Nỗ lực đúng, 7) Tĩnh tọa đúng, 8) Tập trung đúng. Nếu áp dụng đúng 8 yếu tố này, con người có thể vượt qua được tham ái, sân hận, si mê và giải thoát khỏi vòng luẩn quẩn của cuộc sống
Mời các bạn mượn đọc sách Vô Ngã Vô Ưu – Thiền Quán Về Phật Giáo của tác giả Ayya Khema.
